موعود پایگاه اینترنتی موعود
کتاب “التصریف لمن عجز عن تألیف” به زبان های لاتین، فرانسه، ترکی و فارسی ترجمه شده و بخشی از آن درباره فنون و ابزار جراحی است.
به گزارش پانا، کتاب التصریف دارای ۳۰ مقاله است که ۲۹ مقاله آن اختصاص به بیماری های مختلف، کیفیت درمان آنها و هم چنین شناخت ادویه و عقاقیر دارد و آن چه که بیش از همه مورد توجه قرار گرفته و ترجمه های مکرر از آن شده همان مقاله سی ام است که اختصاص به جراحی دارد و خود این مقاله دارای سه باب است.
تصویری که می‌بینید مربوط به یکی از صفحات دستنویسی از التصریف لمن عجز عن التألیف اثر ابوالقاسم خلف بن عباس زهراوی (نسخه ۳۹۷ کتابخانه سنا، مورخ ۷۱۰ ق) است. دستنویس مورد گفتگو حاوی مقاله سی‌ام از سی مقاله کتاب التصریف می‌باشد که به دستکاری (جراحی) و ابزارهای آن اختصاص یافته و خوشبختانه ترجمه فارسی همین بخش با مشخصات التصریف لمن عجز عن التألیف (بخش جراحی و ابزارهای آن)، ابوالقاسم خلف بن عباس زهراوی، ترجمه احمد آرام و مهدی محقق، تهران، مؤسسه مطالعات اسلامی دانشگاه تهران و مؤسسه بین‌المللی اندیشه و تمدن اسلامی‌کوالالامپور، ۱۳۷۴ خ در دسترس قرار دارد.
میراث مکتوب گزارش داده است که این بخش از التصریف یکی از کهن‌ترین نوشته‌های دوره اسلامی درباره فنون و ابزار دستکاری است. این بخش دارای ده‌ها تصویر از ابزار مربوط به این فن است و خوشبختانه نسخه کتابخانه سنا هم کامل بوده و هم تصاویر آن با کیفیت خوبی ترسیم شده است.
ابوالقاسم ابن عباس زهراوی یکی از پزشکان مسلمان و از مفاخر جهان اسلام است و در قرن ۴ هجری که ابن سینا و علی ابن عباس اهوازی در شرق تمدن عظیم اسلامی طلوع کردند او در غرب تمدن اسلامی و سرزمین اندلس منشأ بسیاری از پیشرفت های علمی و عملی به خصوص در زمینه جراحی شد و سالیان سال دانشمندان سراسر دنیا از خرمن دانش او خوشه چینی کردند. زهراوی که در زمان خود در رشته جراحی سرآمد بود و به آن درجه از برجستگی رسید که کتاب او به نام التصریف لمن عجز عن التألیف در تمامی دانشگاه های اروپا تا قرن ۱۷ میلادی تدریس می‌شد. در زمان ابوالقاسم زهراوی کار کردن در رشته های جراحی میان پزشکان در جامعه اروپا کاری پسندیده و مورد قبول نبود و روی آوردن به جراحی در اروپا بسیار محدود بود. اما این رشته میان پزشکان عرب و مسلمان پسندیده و مورد قبول بود و رنسانس اروپا از تألیفات علمی دانشمندان مسلمان از جمله تألیفات زهراوی به عنوان مراجع و منابع اصلی استفاده کرد.
