جواز و عدم جواز ذکر نام خاص امام زمان

اگر ممکن است در زمینه جواز و عدم جواز ذکر نام خاص امام زمان، علیه السلام، مقدارى توضیح دهید:
در متون روایى به بعضى از روایات برمى خوریم که در آنها ائمه اطهار، علیه السلام، فرموده اند: از ذکر نام مخصوص امام عصر خوددارى کنید. تعابیر به کار رفته در این گونه از روایات با همدیگر بسیار متفاوت است. به عنوان مثال امام صادق، علیه السلام، در یک مورد مى فرمایند: نام مبارک صاحب الامر (امام زمان، علیه السلام) را هیچ کس جز کافر به زبان جارى نمى سازد. همینطور در توقیعى که از طرف وجود مبارک امام عصر، علیه السلام، براى عالم بزرگوار مرحوم صدوق صادر شده است این چنین آمده است: هر کسى که در جمع مردم نام مرا ذکر نماید لعنت خدا بر او باد…
با توجه به این گونه روایات تعدادى از علماى بزرگ اعم از محدثان و غیر محدثان ذکر نام مخصوص آن حضرت را ممنوع و حرام مى دانند و مراد از نام مخصوص هم نام مبارک حضرت پیامبر اکرم، صلّى اللَّه علیه وآله، (م ح م د) است اما این عده هم همانند همه علماى دیگر تلفظ به القاب آن حضرت نظیر مهدى، قائم، حجت و منتظر و… را جایز و بى ایراد مى دانند.
ممکن است کسى این سؤال را مطرح کند که آیا این حکم مربوط به تمام زمان و مکان و شرایط است یا مخصوص زمان و مکان خاصى است؟ لازمه پاسخ به این پرسش آن است که تمام روایات موجود در این زمینه را مورد بررسى قرار دهیم آنگاه از طریق یک جمع بندى حساب شده نتیجه بررسى را به عنوان پاسخ سؤال مذکور ارایه نماییم. بر این اساس از مختصر بررسى انجام شده چنین به دست مى آید که در مجموعه حدود چهار قسم روایت درباره حکم ذکر نام مخصوص امام زمان، علیه السلام، وارد شده است. همانطور که گفته شد در دسته اى از آنها بطور کلى ذکر نام آنحضرت ممنوع و حرام دانسته شده است در دسته اى دیگر علت عدم جواز ذکر نام امام زمان، علیه السلام، ترس و خوف از رسیدن ضرر جانى به آن حضرت ذکر شده است.
در بخش دیگر از روایات خود ائمه اطهار، علیهم السلام، و اصحاب بزرگوارشان در لابلاى سخنان خود نام مخصوص آن حضرت را بصراحت بر زبان جارى ساخته اند.
بالاخره در قسمت دیگرى از روایات گفته شده است که ذکر نام خاص آن حضرت تا زمان ظهور ایراد دارد ولى این کار پس از آن هیچگونه محذورى ندارد.
اما نتیجه نهایى از جمع بندى این روایات پس از تقیید مطلقات آنست که به زبان آوردن نام مخصوص امام زمان، علیه السلام، در امثال زمان ما که شرایط تقیّه و خوف و توجه ضرر به وجود مقدس امام زمان، علیه السلام، محسوب نمى شود هیچگونه ایرادى ندارد یعنى تمامى روایات مربوط به تحریم به آن دوره و شرایطى ناظر هستند که خلفاى جور و دشمنان دیگر در صدد دستیابى به آن حضرت بوده اند و ممکن بود از طریق ذکر نام آن حضرت به محل زندگى و سکونتشان آنها دسترسى پیدا کنند و در نتیجه از این جهت خطرى متوجه وجود مقدس امام، علیه السلام، بشود.
علماى زیادى به این برداشت از مجموعه روایات صحّه مى گذارند صاحب کتاب کشف الغمّه مى نویسد: فتوا و نظر من این است که منع تلفظ به نام مخصوص مهدى، علیه السلام، از روى تقیّه بوده است ولى این کار در زمان ما اشکالى ندارد چون شرایط تقیّه به زمان و دوره ما صدق نمى کند.
باز در این باره مرحوم شیخ حرّ عاملى در کتاب ارزشمند وسایل الشیعه مى فرمایند:
در مورد تقیّه و وجود خوف تلفظ به نام آن حضرت حرام است ولى در غیر موارد تقیّه، احتمال ضرر و خوف حرمتى ندارد.
 

موعود شماره ۲۱